قره كليسا يا كليساي تاريخي طاطائوس يكي از جاذبه هاي گردشگري شمال غرب ايران  است. قره كليسا در شمال ‌شرق شهرستان چالدران و جنوب ماكو از توابع استان آذربايجان‌غربي واقع شده است. كليسايي كه هم ثبت اثر ملي شده است و هم توسط يونسكو به ثبت جهاني رسيده است.

قره كليسا داراي ويژگي خاص معماري ارمني بوده و از نظر حجم و تكنيك يكي از با ارزش ترين آثار تاريخي كشور محسوب مي شود.  قره كليسا ويژگي‌هاي منحصر به فردي دارد. تكنيك و حجم‌پردازي در بناي قره كليسا در نوبه خود، از كم نظيرترين پرداخت‌هاي هنرهاي تجسمي است. برج ناقوس اين كليسا به زيباترين شكل طراحي شده است كه متاسفانه عمليات بازسازي آن در دوره قاجاريه ناقص مانده است و تنها در يك طبقه خلاصه مي شود. براساس برخي منابع، گويا قرار بوده است دو طبقه ديگر نيز به اين برج ناقوس اضافه شود.

قره كليسا اولين كليساي جهان است كه بر مقبره طادي مقدس و 3۵۰۰ نفر از پيروان اين دين در زمان اشكانيان در چالدران بنا شده و از همين رو نهمين اثر كشور در رديف آثار جهاني است . قدمت قره كليسا به روايت خورناستي مورخه ارمنه به اوايل دوره مسيحيت مي‌رسد. قره در زبان آذري به معناي سياه است و وجه تسميه اين نام سياه بودن قسمتي از كليسا است. ظاهراً ساختمان اصلي كليسا تماما از سنگ هاي سياه ساخته شده كه پس از بازسازي قسمتي از سنگ ها به وسيله سنگ هاي سفيد جايگزين شده است.

ارامنه هر سال در روزهاي آخر تيرماه و هفته اول مرداد ماه كه مصادف با قتل تادي مقدس و پيروان مسيحي او است در قره كليسا مراسم خاصي بر پا مي‌دارند. اين كليسا از معتبرترين و پرنقش و نگارترين كليساهاي ايران است و از شهرت جهاني برخوردار است. در چهارم مرداد هر سال برابر با 26 ژوئن ميلادي ارمنيان جهان براي زيارت كليساي طاطائوس مقدس به ايران مي‌آيند كه به همراه آنها تعدادي از سفراي كشورهاي مسيحي در ايران نيز در مراسم زيارت كليساي طاطائوس شركت مي‌كنند. همچنين از شهرهاي تبريز، اروميه، تهران، اصفهان، قزوين و... به صورت گروهي و خانوادگي به قره كليسا مي آيند. علاوه بر ارمنيان، خانواده هايي از آشوريان و به ندرت خانواده هاي كاتوليك هم در اين جشن شركت مي كنند.

قره كليسا يا كليساي طاطاووس از اماكن مذهبي ارامنه ايران است كه چندين بار در ادوار مختلف تخريب و مجدداً بازسازي شده است. نخستين بار هنگام حمله چنگيزمغول بخش وسيعي از قره‌كليسا تخريب شد، اما در زمان حكومت هلاكوخان، اين كليسا به همت ”خواجه نصيرالدين طوسي“ مرمت گرديد.

در سال 1319 ميلادي نيز پس از وقوع زلزله‌اي سنگين، دوباره ويران گرديد كه ده سال بعد (1329 ميلادي) توسط زكرياي قديس تعمير و بازسازي گرديد. همچنين در سال 1691 ميلادي با سنگ‌هاي سياه، در سال 1810 ميلادي از سوي ”سيمون بزنوني“ اسـقف مـاكو بـا سنگ‌هاي سفيد و در زمان حكومت قاجاريه از سوي”عباس ميرزا“ وليعهد تعمير و تزيين گرديد.

بخش سياه قره كليسا تزيينات كمي دارد و در واقع در بازسازي كه از سوي اسقف زاكاريا صورت گرفته است، وي با تعدادي سنگ سفيد نقوش هندسي را روي طوق گنبد كليساي قديمي يا سياه ايجاد مي كند اما در مقابل اين امر تزيينات بخش سفيد در نقطه مقابل تزيينات بخش سياه قرار مي گيرد تا شاهكارهايي در زمينه تزيينات يك بناي تاريخي در قره كليسا خلق شود.

كليساي سياه در بخش خارجي داراي طرحهاي زيبايي مانند گردونه خورشيد و بقاياي حجاريهايي از بناي اوليه كليساست اما در بخش كليساي سفيد حجاري هاي ارزشمند فراواني به صورت تصاوير انسان، نقوش گل و بوته، اشكال حيوانات و موتيفهاي تزييني زيادي دارد كه ملهم از عقايد مذهبي و هنر روزگار خويش است.

وجود اثر جهاني قره كليسا و مقبره سيدصدرالدين وزير شاه اسماعيل صفوي و شهداي جنگ چالدران و ديگر آثار تاريخي در اين شهرستان سبب شده است كه چالدران به عنوان يك منطقه گردشگري همه ساله شاهد حضور جمع زيادي از گردشگران داخلي و خارجي باشد.

مسير دسترسي: فاصله اين روستا با شهر سيه‌چشمه 20 كيلومتر است و از طريق جاده آسفالت شهر سيه چشمه ـ شوط، قابل دسترسي مي‌باشد.

منبع: سايت راهنماسفر